Historia

Planetarium w Toruniu zostało uroczyście otwarte 17 lutego 1994 roku, a pierwszy publiczny pokaz odbył się 2 dni później, w rocznicę urodzin Kopernika. Premierowy seans nosił tytuł „A jednak się kręci”. Tytuł ten stał się w pewnym sensie wyzwaniem dla nowej instytucji. W tamtych czasach niewielu bowiem wierzyło, że Planetarium będzie w stanie funkcjonować bez dotacji z zewnątrz przeznaczonych na utrzymanie instytucji. Cytat „A jednak się kręci” zapisano nawet na projektorze gwiazd, aby przyświecał działalności.

Od tamtej chwili na sali projekcyjnej zmieniło się wszystko. Na początku działalności korzystaliśmy z profesjonalnych rzutników slajdów, których ostatecznie było blisko 70. Już od maja 1995 roku były one łączone w panoramy, a w kwietniu 1997 r. powstał pierwszy w Polsce system „all-sky”, pozwalający na pokrycie obrazem slajdów całej kopuły. Dzięki temu, oglądając seanse, można było mieć wrażenie przebywania wewnątrz gwiezdnych mgławic. Prawdziwa rewolucja nastąpiła w styczniu 2014 roku, gdy już ostatecznie przeszliśmy na cyfrowy system projekcji typu fulldome. I jak to mamy w zwyczaju, nie kupowaliśmy gotowego rozwiązania technicznego, lecz stworzyliśmy ten system samodzielnie. Teraz, to animacje pokrywają cały ekran, czyli kopułę ponad głowami widzów. W ciągu kilku chwil możemy zatem przelecieć przez pierścienie Saturna, czy też wylądować i „postawić nogę” na Księżycu. System ten umożliwia prezentację nie tylko obiektów astronomicznych. Z łatwością odbędziemy też wirtualny spacer po toruńskiej Starówce i zajrzymy do wnętrza tutejszych kościołów. Zajmujący centralne miejsce na sali projektor gwiazd Zeiss RFP 2 został w styczniu 2023 roku wymieniony na nowy model, również niemieckiej firmy Zeiss, SKYMASTER ZKP4 LED, który daje jeden z najpiękniejszych obrazów nocnego nieba.

Klasycznie rozumiane Planetarium (sala projekcyjna pod kopułą) rozszerzyło swoją ofertę i dziś jest prawdziwym Centrum Popularyzacji Kosmosu "Planetarium - Toruń". Pokazy nie są już jedyną formą popularyzacji astronomii. W dniu 26 czerwca 2005 roku w budynku otwarto pierwszą interaktywną wystawę - salę Orbitarium (była ona czynna do 2 września 2017 roku). 22 kwietnia 2012 roku dołączyła do niej kolejna wystawa - sala Geodium. 12 lutego 2018 roku w miejscu sali Orbitarium została otwarta nowa interaktywna i multimedialna przestrzeń Baza MARS#17.

Ze wszystkich trzech atrakcji mogą korzystać zarówno widzowie indywidualni, jak i zorganizowane grupy. Planetarium czynne jest przez cały rok. Stało się jedną z najpopularniejszych atrakcji turystycznych Torunia i regionu. Jest też jednym z najliczniej odwiedzanych planetariów w Europie, frekwencją bijąc na głowę inne, nawet większe obiekty. Autorskie pomysły, niepowtarzalne pokazy tworzone według własnych scenariuszy i materiałów wizualnych oraz niezapomniany klimat Torunia - miasta Mikołaja Kopernika to główne, choć nie jedyne powody sukcesu.